Zatrudnienie małżonka, zwłaszcza w nowopowstałej firmie, to bezpieczne rozwiązanie. Ufamy, rozumiemy się i możemy liczyć na pełne zaangażowanie. Jednak nie zawsze jest to opłacalne, z punktu widzenia podatkowego i ubezpieczeń. W zależności od wyboru formy zatrudnienia wysokość składek i obowiązki podatkowe będą różne.
Umowa o pracę/zlecenia, czy o dzieło powinna być zawarta dokładnie w taki sam sposób, jak z pracownikiem nie spokrewnionym, na piśmie, pod rygorem nieważności. Umowa o pracę i umowa o dzieło traktowane są w obowiązującym systemie prawnym względem małżonka jako współpraca przy prowadzeniu działalności gospodarczej (o ile małżonkowie pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym). Z czym to się wiąże? Z wysokimi składkami ubezpieczeniowymi (ok. 1000 zł) i brakiem możliwości wykazania wypłacanego wynagrodzenia (opodatkowanego) w kosztach uzyskania przychodów. Co więcej, wynagrodzenie takie podlega opodatkowaniu (nie ma znaczenia ustrój majątkowy). Sytuacja jest identyczna, gdy przedsiębiorca będzie zatrudniał bliskich krewnych, tj. np. dzieci własne, przysposobione, rodziców, macochę, ojczyma czy osoby przysposabiające.
Jedyna metodą, by uniknąć opłacania dużego ZUSu jest zatrudnienie w oparciu o umowę zlecenia – wówczas podstawę wymiaru składek będzie stanowiła kwota wynikająca z umowy.
Oczywiście, podobnie jak u przedsiębiorcy, istnieje możliwość zwolnienia z opłacania składek zatrudnionego małżonka. Ma to miejsce wtedy, gdy oprócz współpracy podlega on ubezpieczeniom z tytułu zatrudnienia w innym miejscu, osiągając przynajmniej minimalne wynagrodzenie w miesiącu. Wówczas obowiązkowe jest opłacanie jedynie składki na ubezpieczenie zdrowotne, z tytułu drugiego tytułu do ubezpieczeń (tu współpracy).
Zatem, czy opłaca się zatrudnić współmałżonka?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi. W przypadku zatrudnienia osoby z „zewnątrz” pracodawca zwykle ponosi mniejsze koszty (składki obliczane są od wysokości faktycznie wypłaconego wynagrodzenia, wynagrodzenie pomniejsza się o podatek, wynagrodzenie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów itd.). Pozostaje więc kwestia wyboru, czy faktycznie opłaca się zatrudniać osobę bliską, jedynie ze względów opłacalności finansowej takiej decyzji.
